what is TB: టీబీ వ్యాధి ఎలా వస్తుంది?
what is TB: ప్రతి ఒక్కరిలోకి టిబి (క్షయవాధి) బ్యాక్టీరియా తేలికగా ప్రవేశిస్తుందని అందరికీ తెలిసిందే. ఇది శరీరంలోకి వెళ్లిన తర్వాత వ్యాధి సోకడం, సోకకపోవడం అనేది ఆయా వ్యక్తుల వ్యాధి నిరోధక శక్తిపై ఆధారపడి ఉంటుంది.
what is TB: టీబీ వ్యాధి ఎలా వస్తుంది?
వ్యాధి నిరోధక శక్తి తగినప్పుడు టిబి(క్షయవ్యాధి) బయట పడుతుంది. దీని వ్యాప్తికి ట్యూబర్క్లోసిస్ (tuberculosis) బ్యాసిల్లస్ అనే బ్యాక్టీరియా కారణం. ఈ వ్యాధి రెండు రకాలుగా ఉంటుంది. పల్మొనరి టిబి, ఎక్స్ట్రా పల్మోనరి టివి. పల్మొనరి టిబిలో వ్యాధిని వ్యాప్తి చెందిస్తుంది.
ఊపరితిత్తుల్లో
నివాసం చేసుకుని వ్యాధిని వ్యాప్తి చెందిస్తుంది. ఊపిరితిత్తుల్లో గాకుండా వ్యాధి ఇతర
భాగాలలో కనిపిస్తే, దానిని ఎక్స్ట్రా పల్మోనరి TB అంటారు. ఊపిరితిత్తుల బయటి
పొరల్లో నీరు చేరడం, సంతానంలేని మహిళల్లో గర్భాశయంలో కూడా టిబి అంటారు. ఊపరితిత్తుల
బయటి పొరల్లో నీరు చేరడం, సంతానం లేని మహిళల్లో గర్భాశయంలో కూడా టిబి రావడం
గమనించవచ్చు. వీటితో పాటు వెన్నుముక, ఎముక, మెదడు భాఘాలకు కూడా క్షయ వ్యాధి
రావచ్చు.
గతంలో ఎక్కువగా
పల్మొనరి టిబి కేసులే ఎక్కువగా కనిపించేవి. ఎక్స్ట్రా పల్మొనరి కేసులు చాలా
తక్కువగా ఉండేవి. అయితే ఇప్పుడు వైద్య రంగంలో వచ్చిన ఆధునిక వైద్య పరీక్షలతో
దాదాపు 30 శాతం మందిలో ఈ కేసులు నమోదవుతున్నట్టు తెలుస్తోంది.
టిబి వ్యాధి ఎలా వ్యాపిస్తుంది?
ఊపిరితిత్తులకు
వచ్చే పల్మొనరి టిబి మాత్రమే ఒకరి నుంచి మరొకరికి వ్యాపిస్తుంది. తుమ్ము, దగ్గు
వంటి కారణాలతో ఈ సూక్ష్మజీవి గాల్లోకి చేరి, ఒకరి నుంచి మరొకరికి వ్యాపిస్తుంది.
ఎక్స్ట్రా పల్మోనరి ఒకరి నుంచి మరొకరికి వ్యాపించదు. వ్యాధి నిరోధక శక్తి
తగ్గడం వల్ల సూక్ష్మజీవి బలపడి, వ్యాధి బయటపడుతుంది.
HIV,
డయాబెటిస్, క్యాన్సర్ వ్యాధి గ్రస్తుల్లో వ్యాధి నిరోధక శక్తి తగ్గడం వల్ల
ఇది బయట పడుతుంది. దీంతో పాటు మారుతున్న జీవనశైలి, ఒత్తిడి, నిద్రలేమి, పనిభారం,
కొవ్వు ఉన్న ఆహారం అధికంగా తీసుకోవడం వంటి కారణాలతో వ్యాధి గ్రస్తుల సంఖ్య రోజు
రోజుకూ పెరుగుతోంది.
టిబి వ్యాధి లక్షణాలు
టిబి బ్యాక్టీరియా
శరీరంలో ఉన్న స్థానాన్ని బట్టి వ్యాధి లక్షణాలు కనిపిస్తాయి. అది ఊపిరితిత్తుల్లో
ఉంటే ఎడతెరిపిలేకుండా దగ్గు రావడం, దగ్గినప్పుడు తెమడ, రక్తం పడటం, ఆకలి
తగ్గడం, బరువు తగ్గడం, నీరసించిపోవడం వంటి లక్షణాలు కనిపిస్తాయి. ఎక్స్ట్రా
పల్మోనరిలో కొన్ని ఇతర లక్షణాలతో పాటు బరువు తగ్గుతుండటం, జ్వరం, నీరసం
వంటి లక్షణాలు ఉంటాయి.
టిబి నిర్థారణ పరీక్షలు
సాధారణంగా ఎక్స్రే, తెమడ పరీక్షల ద్వారా 60 నుంచి 70 శాతం వ్యాధి నిర్థారణ చేయవచ్చు. వీటితో నిర్థారణ కాకపోతే మరికొన్ని పరీక్షలతో పాటు సిటిస్కాన్, బోన్ స్కాన్ బయాప్సి వంటి పరీక్షల ద్వారా నిర్థారించవచ్చు. ఇప్పుడు టిబి తగ్గించడానికి పూర్తి స్థాయిలో మందులు అందుబాటులో ఉన్నాయి. ప్రైమరీ డ్రగ్స్, సెకండ్ లైన్ డ్రగ్స్ వాడటం వల్ల పూర్తిగా నయం చేయవచ్చు.
గుర్తుంచుకోవాల్సింది
చిన్నప్పుడు ఇచ్చే బిసిజి వ్యాక్సిన్ దీని తీవ్రత పెరగకుండా చూస్తుంది. టిబిని మొదటి దశలోనే గుర్తిస్తే మందులతో తగ్గించడం తేలిక. వ్యాధి నిరోధక శక్తి తగ్గకుండా చూసుకోవడం, క్రమబద్ధమైన జీవనశైలి, సమయానికి భోజనం చేయడం, ఒత్తిడి లేకుండా చూసుకోవడం వంటివి పాటిస్తే టిబిని నివారించవచ్చు.
పొగతాగడం, పొగాకు ఉత్పత్తులు వాడటం, గుట్కా నమలడం, మద్యం సేవించడం హానికరం. ఈ అలవాట్లు ఉన్న వారికి ఒక వేళ టిబి వస్తే తగ్గే అవకాశాలు (what is TB) తక్కువ, కాబట్టి ఈ వ్యసనాలకు దూరంగా ఉండాలి.